سایت موزه پردیس پارسه برای شناساندن بهتر این دروازه و آشکار ساختن زوایای این کشف در تختجمشید راهاندازی شد.
این سایت موزه که در روزهای گذشته رونمایی شده، محصول همکاری ایران و ایتالیاست. باستانشناسان این دو کشور از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ در ۱۰ فصل کاوش باستانشناسی مجموعه اسناد و مدارک گسترده باستانشناسی از این محوطه کشف کردند.
این گروه دو سال پیش با مشارکت دانشجویان توانستند دروازه شهر پارسه را در تل آجری بیابند. آنها در کاوشهای خود که «از کاخ تا شهر» نام گرفته بود، مطالعات آبوهواشناسی عهد باستان، زیست باستانشناسی، استخوان باستانشناسی و بهکارگیری فنون پیشرفته مطالعات ژئوفیزیک و نقشهبرداری و همچنین مطالعات شیمی کانیشناسی را در پارسه بهکار گرفتند تا زوایای بیشتری را از شهر باستانی پارسه و تختجمشید آشکار کنند.
هیئت مشترک ایرانی ایتالیایی پس از انجام مراحل مختلف کاوشهای باستانشناسی در تلآجری مرودشت، فصل دهم کاوش در محوطه تلآجری را از آذرماه پارسال آغاز کردند و برای تکمیل کاوشهای فصلهای پیشین، تلاشهایی برای شناساندن این اثر تاریخی پیش گرفتند.
پروژه سایت موزه پردیس پارسه، محصول همکاریهای بینالمللی در حوزه میراثفرهنگی و روابط علمی بین دانشگاهی برای شناخت فرهنگ است. کاوشهای باستانشناسی این محوطه به سرپرستی علیرضا عسکریچاوردی عضو هیاتعلمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز و پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیای ایتالیا انجام شد. آیین رونمایی از سایت موزه دروازه پردیس پارسه دهم خرداد ۱۴۰۰ با حضور مجازی وزیر میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، استاندار فارس، سرپرست ادارهکل میراثفرهنگی فارس و مقامات مسئول در دانشگاه شیراز برگزار شد.
پیش از این حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تختجمشید پیش از این گفته بود: «با توجه به پیشرفت همزمان عملیات اجرای سقف حفاظتی بر روی این محوطه تاریخی، امید میرود که در آیندهای نزدیک این محوطه بهعنوان یک سایتموزه مهم بتواند به عموم بازدیدکنندگان پارسه عرضه شود.
حفاظت و توسعه مراحل مختلف بهرهبرداری از این محدوده تاریخی را گام مهمی در حوزه میراثفرهنگی و گردشگری کشور است. این محوطه تاریخی در نزدیکی تختجمشید شواهد مهمی و ارزشمندی از شهر پارسه را در خود جای داده است و برای ارائه درکی ملموس از گستره پایتخت هخامنشیان، میتواند در توسعه گردشگری منطقه گام مهمی تلقی شود.
دروازه مکشوفه در محوطه تلآجری در سه کیلومتری شمال غرب تختگاه تختجمشید قرار دارد. اینطور که علیرضا عسکریچاوردی، سرپرست ایرانی این پروژه بینالمللی باستانشناسی پیش از این گفته بود، این دروازه بنایی به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر به ارتفاع تقریبی ۱۲ متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده است که بخش مرکزی آن را اتاقی مستطیل به ابعاد ۸ در ۱۲ متر تشکیل داده است و در دورن این اتاق مرکزی چهار صندلی نشیمن وجود داشته است.
راهروی مرکزی از دو طرف بهسوی پردیس هخامنشی باز میشده است. این دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن مزین به آجرهای رنگین بوده است.
بخش پایین و ازاره دیوارها مزین به گلهای لوتوس، بدنه و نمای دیوارها مزین به انواع پنلهای رنگین از حیوانات اسطورهای نمادها و سمبلهای اعتقادی ایران باستان، هخامنشی، عیلام و بینالنهرین بوده است. مهمتر از همه اینکه در اتاق مرکزی کتیبههایی به خط و نگارش بابلی و عیلامی وجود داشته است.
سایت موزه پردیس پارسه و توسعه اقتصاد فرهنگی
معاون میراثفرهنگی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در این زمینه به ایرنا گفت: سایت موزه پردیس پارسه به توسعه اقتصاد فرهنگی و ایجاد ارتباطات فرهنگی کمک شایانی میکند و توزیع مناسب گردشگران را در این منطقه فراهم میکند.
محمدحسن طالبیان با بیان اینکه دروازه کشف شده از شهر پارسه تخت جمشید با انجام اقدامات حفاظتی به سایت موزه تبدیل شد، عنوان کرد: «با شروع فعالیتهای بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد از سال ۱۳۸۰، برای استفاده از ظرفیتهای موجود در شهر پارسه، کارهای ژئوفیزیکی مربوط صورت گرفت و از همان ابتدا تلاش کردیم که تمام اقدامات در این مجموعه تاریخی_فرهنگی به صورت تخصصی و کارشناسی شده پیگیری شود و از گروههای مختلفی که مسئولیت این کار را به عهده داشتند درخواست کردیم که اطلاعات و شناخت خود را نسبت به شهر پارسه افزایش دهند.
او به کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته توسط هیات مشترک ایرانی_ایتالیایی در پارسه تخت جمشید اشاره کرد و ادامه داد: «محوطه باستانی معروف به تل آجری که در فاصله سه کیلومتری شمال غربی تختجمشید قرار دارد، تا قبل از انجام این حفاری به شکل تپهای به ارتفاع سه متر از سطح زمینهای اطراف بود و هرچند که ما از تختگاه و پارسه تا پیش از داریوش هخامنشی هم مطلع بودیم اما انجام این کاوشها و کشفیات اخیر در شهر پارسه نشان داد که این محوطه باستانی از دوره هخامنشی به صورت ویژهای مورد توجه بوده است.
طالبیان اضافه کرد: «در حقیقت دروازه کشف شده در پارسه که پس از فتح بابل توسط کوروش و برای نزدیکی اقوام و ارتباط بین ایران و بینالنهرین باستان بنا شده است، به عنوان قدیمیترین دروازه شهر محسوب میشود و با کشف و بازسازی این مجموعه تحولی بزرگ در باستانشناسی، تاریخ و فرهنگ به وجود می آید.
دروازه شهر پارسه، بازتاب دهنده پیوند بین النهرین و پارس
معاون وزارت میراثفرهنگی با اشاره به شباهت دروازه یادمانی شهر پارسه با دروازه «ایشتار» بینالنهرین، گفت: این دروازه یادمانی، شباهت بسیاری به دروازه ایشتار دارد؛ در حقیقت این دروازه با خشت و آجر بنا شده و سرتاسر نمای آن با آجرهای لعابدار مزین شده است.
او درباره مشخصههای این اثر تاریخی و مفاهیم به کار رفته در آن نیز گفت: در زمینه دیوارهای این دروازه، گلهای زیبای لوتوس و پنلهای ترکیبی حیوانی درخشش و شکوه تشریفات ورود به شهر را صدچندان کرده است. مفاهیم هنری به کار رفته در موضوع این پنلها، بنمایههای گیاهی و حیوانات اسطورهای دارد که نشان دهنده ارتباطات عمیق فرهنگی است. میتوان گفت با فتح بابل بخش مهمی از نمادهای اسطورهای سرزمین بابل به پارس انتقال داده شد.
او با اعتقاد به اینکه کشف و وجود چنین آثاری برای تمام جهان و به ویژه کشور ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است، اضافه کرد: کشف این آثار زمینهساز انتقال دانش و ایجاد ارتباطات فرهنگی میشود و البته برای میراثفرهنگی نیز حفاظت و مرمت این آثار با هدف تولید دانش و توسعه اطلاعات درباره پیشینیان ما بسیار حائز اهمیت است.
معاون میراثفرهنگی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، افزود: این کاوش ها که با همکاری های بینالمللی بین دو کشور ایران و ایتالیا در حوزه میراثفرهنگی صورت گرفته است، به افزایش سطح دانش در دانشگاه های کشور کمک میکند.
سایت موزه دروازه پردیس پارسه آماده بازدید گردشگران
طالبیان این کشف و افتتاح سایت موزه دروازه پردیس را نشان دهنده اهمیت پارسه به عنوان بزرگترین و غنیترین شهر دانست و گفت: سایت موزه دروازه پردیس پارسه که در حال حاضر آماده بازدید گردشگران است، شرایطی فراهم میکند تا توزیع مناسب و متوازن در حوزه خدمات رسانی به گردشگران صورت بگیرد و علاوه بر اینکه به توسعه اقتصاد فرهنگی کمک میکند، باعث میشود که مردم روستاهای اطراف این منطقه نیز بتوانند از دستاوردهای این اتفاق خوب بهره ببرند.