چهارشنبه, 05 شهریور 1399 07:20

تخت‌جمشید ویترین باستان‌شناسی ایران/ کشفیات تازه راهی به دنیای ناشناخته تاریخ است

رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور گفت: ما اکنون، در فصل چهارم به موارد مهمى دست یافته‌ایم و یافته‌هایى هم که اکنون به دست آمده بسیاری از پرسش‌های ما را پاسخ می‌دهد.

روح‌الله شیرازی در نشست خبری با بیان اینکه استان فارس یکی از مهمترین استان‌هاى کشور در حوزه مطالعات باستان شناسى است و تخت جمشید به عنوان ویترین باستان‌شناسى ایران در این استان قـرار دارد، اظهار داشت: غارهاى باستانى، پناهگاه‌هاى صخره‌ای مثل همین آثارى که در نزدیکى تخت جمشید هستند، در این استان وجود دارد از این رو یک دوره استقرار را در این پهنه جغرافیایى مشاهده مى‌کنیم و این تنوع و طولانی بودن موجب شده که توجه ویژه‌اى در مطالعات صورت گیرد.

وی با بیان اینکه هنوز بسیارى از موضوعات این پایگاه جهانى براى ما ناشناخته است که از جمله آب راهه‌ها است، گفت: ما اکنون، در فصل چهارم به موارد مهمى دست یافته‌ایم و یافته‌هایى هم که اکنون به دست آمده بسیارى از پرسش‌هاى ما را پاسخ خواهد داد.

شیرازی با اشاره به کشف داده‌هاى جدید در مجموعه تخت جمشید با بیان اینکه در فصل چهارم کاوش‌ها هستیم، ادامه داد: حوزه تاریخ گذارى از جمله مواردى است که با روش آزمایشگاهى قابل شناسایى هستند با این حال به دلیل ارسال به آزمایشگاه‌هاى معتبر جهانى زمان‌بر خواهد بود.

رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور افزود: این یافته‌ها که در این مجموعه کشف شده‌اند یافته‌های متنوعی از جمله بقایای انسانی، جانوری و گیاهی رسوباتی که در طی زمان در آبراهه‌ها جمع‌آوری و شناسایی شدند به هر حال بخشى از تاریخ مجموعه میراث جهانى تخت جمشید هستند.

على اسدى سرپرست کاوش باستان شناسى آبراهه‌هاى تخت جمشید هم آبراهه‌ها و معماری‌ها را یک حلقه در تاریخ معماری دانست که از پیش از هخامنشی وجود داشته و پس از آن هم ادامه می‌یابد و گفت: در تمدن ایلامی و هزاره‌ سوم پیش از میلاد نیز سیستم دفع آب سطحى داشته‌ایم که در مجموعه تخت جمشید نیز بوده و سپس به دوره اشکانى، ساسانى و اسلامى هم رسیده است.

وى ادامه داد: مهم‌ترین دستاورد پژوهشى ما شناسایى خروجى غیر از خروجى اصلى آب راهى است و در این فصل هم به داده‌هاى استخوانى برخورد کردیم که تاریخ‌گذارى آن هنوز مشخص نیست و با مطالعات مراکز تحقیقاتى بـه پرسش‌هاى به وجود آمده در رابطه با این داده‌ها پاسخ داده خواهد شد.

اسدى بیان کرد: علاوه بر تاریخ‌گذارى موارد دیگرى چون علل مرگ آنها از موارد مهمى است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه از همکاری بین دانشگاهی و موسسات آزمایشگاهی معتبر برای رسیدن به پاسخ پرسش‌ها درباره کاوش‌های اخیر سخن گفت و افزود: تاریخ گذاری همان‌گونه که برای عموم مورد توجه است، برای باستان‌شناسان نیز اهمیت دارد؛ از همین رو سعی می‌کنند در هر محوطه‌ای که کاوش می‌کنند، با روش‌های باستانشناسی سنتی گمانه‌زنی‌هایی ارائه دهند و بر آن اساس داده‌های خود را طبقه‌بندی کرده و بعد پژوهش‌های تکمیلی را صورت دهند.

وی افزود: یکی از گمانه‌زنی‌های ما ارتباط این یافته‌های استخوانی به دوران هخامنشی بود؛ هرچند ممکن است مربوط به دوره‌های پس از هخامنشی باشند و این احتمال حتی تا دوره‌های متاخر اسلامی نیز محتمل است.

سرپرست کاوش آبراهه‌های تخت جمشید با بیان اینکه تاریخ گذاری داده‌ها و پیوند‌های ژنتیکی داده‌های استخوانی یا همکاری دانشگاه تربیت مدرس و یک موسسه خارجی انجام خواهد شد، افزود: فرستادن نمونه‌ها به خارج از کشور زمان‌بر است؛ اما با وجود این، در چند ماه آینده موضوع تاریخ گذاری را حل می‌کنیم البته در این میان، علت و نحوه مرگ نیز اهمیت دارد که در پژوهش‌های متاخر به آن اشاره خواهد شد.

وی ادامه داد: این یافته‌ها پس از کاوش به مجموعه تحت جمشید تحویل داده می‌شود و به گنجینه موزه می‌رود و ممکن است زمانی که به توضیحات درستی درباره آن‌ها دست یابیم به بخش نمایشی موزه ورود یابد و در معرض دید عموم قرار گیرد.

پیگیری تهیه و تدوین پرونده‌ای ویژه یادمان تاریخی نقش رستم

حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از پیگیری تهیه و تدوین پرونده‌ای ویژه یادمان تاریخی نقش رستم در راستای پیوستن به مجموعه تخت جمشید خبر داد و گفت: برای نقش رجب نیز پرونده‌ای به عنوان بخشی دیگر از این مجموعه ثبتی در حال تهیه است.

وی با تصریح بر این موضوع که طی چهار سال گذشته بخش زیادی از اطلاعات برای ارسال پرونده به یونسکو فراهم شده، عنوان کرد: بهترین مستندنگاری‌ها با بهره‌گیری ازپیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها در این پرونده تعریف شده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در بخش دیگری از سخنان خود به یافته‌های اخیر در تخت جمشید و اهمیت آبراهه‌ها در دوران هخامنشی اشاره کرد و افزود: بخش مهمی از سازه‌های آبی در آن دوران، مجموعه‌ای از سدها، پل‌ها و بندپل‌ها یا سد‌های تنظیمی است که نمونه‌های آن‌ها در دشت پاسارگاد فراوان است و بخشی از آن‌ها به‌مثابه زیرساخت‌های مهندسی به‌شمار می‌رود که برای رونق اقتصاد کشاورزی و تهیه آب شرب طراحی و برنامه‌ریزی شده بود و از همین رو، این موضوع امروز یکی از پروژه‌های بزرگ میراث فرهنگی به‌شمار می‌رود.

فدایی وجود چنین سازه‌هایی را شاخص مهندسی و معماری آب دانست و بیان کرد: همچنین سد‌های خاکی و بند‌های بیشمار در دشت مرودشت وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بند امیر است که احتمالا از لایه‌های قدیمی برخوردار بوده که در دوره اسلامی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

ضربه سنگین کرونا بر پیکر گردشگری تخت جمشید

فدایی همچنین با بیان اینکه درآمد موزه در 6 ماه گذشته صفر بوده است، گفت: تعداد بازدیدکنندگان خارجی 100درصد و آمار بازدید گردشگران داخلی 70 درصد کاهش داشته است.

وی بیان کرد: هم‌اکنون روزانه 500 نفر، ماهانه 10 هزار نفر و در پنج ماه اخیر 50 تا 60 هزار نفر از مجموعه جهانی تخت جمشید بازدید کرده‌اند که نسبت به مشابه پارسال شاهد کاهش 80 درصدی هستیم.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به فعالیت 10 کارگاه در حوزه حفاظت و ساماندهی بخش گردشگری در این مجموعه، بیان کرد: در طی سال‌های گذشته تا کنون 40 پروژه بزرگ از اعتبارات این مجموعه جهانی انجام داده‌ایم که در هفته دولت بزودی شاهد افتتاح آن‌ها خواهیم بود.