کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش، وسعت این کاخ 2472 متر مربع است که در محور شمال غربی ـ جنوب شرقی ساخته شده است. این کاخ شامل یک تالار گسترده مرکزی با هشت ستون است که وسعت آن 705 متر مربع است. چهار ایوان در چهار سمت کاخ با ستونهایی کوچکتر و دو اتاق، دیگر قسمتهای اصلی بنا را تشکیل می­دهد. ارتفاع تالار کاخ به گونه ای بوده که چند متر از سقف ایوان های اطراف بالاتر بوده است.

کاخ دروازه با وسعت 726 متر مربع در شرق مجموعه پاسارگاد واقع است. این بنا دارای تالاری به وسعت 686 متر مربع است که سقف آن را هشت ستون سنگی با ارتفاع تقریبی 16 متر نگاه می داشته اند. زیر ستون ها با ابعاد 2*2 متر و  به شکل مکعب دو پله ای از سنگ سیاه ساخته شده اند که اکنون در پوششی از کاهگل حفاظت می شوند. وجود این زیر ستون های بزرگ نشان دهنده  عظمت ستون های کاخ است که متاسفانه هیچ اثری از آنها بدست نیامده است.

در 230 متري شمال غربي« كاخ بارعام » و شمال شرقي« بوستان پاسارگاد » بقاياي كاخی واقع است كه مختصات يك بناي مسكوني را دارد و از اين روي به « كاخ نشيمن » يا « كاخ اختصاصي» شهرت يافته است. استروناخ اين کاخ را کاخ (P)می نامد. تا آغاز سده بيستم چون تنها يك جرز سنگي از اين كاخ بيرون از خاك بود،آن را « كاخ جرزدار » مي ناميدند.

از نخستين كاخهايي كه بر روي صفه تخت جمشيد برآوردند بنايي بود در جنوب غربي آپادانا و رو به جنوب، يعني به سمت آفتاب. اين بنا در يكي از كتيبه هاي منقور بر آن تچر خوانده شده است و در كتيبه اي ديگر از همان بنا هديش و امروز به ((كاخ داريوش)) و يا ((تچر)) معروف است. كلمه تچر در زبان فارسي مانده و به صورت ((تجر)) و يا ((طرز)) در آمده است و آن را ((خانه زمستاني)) معني كرده اند ولي هيچ دليلي كه برساند اين بنا سراي زمستاني داريوش بوده است در دست نيست.

در مركز كوشك شاهي تخت‌جمشيد،كاخ كوچكي قرار دارد كه توسط سه درگاه و چند راهرو به كاخ‌هاي ديگر راه مي يابد و از اين جهت آن را «كاخ مركزي» و يا «سه دري» مي خوانند كه آن را دروازه شاهان نيز گفته اند. چون بر پلكان‌هاي آن، نجباي كشور را نقش كرده‌اند كه به وضعي دوستانه و غير رسمي، براي ديدار فرمانروا مي روند و نيز به سبب نوع استفاده و موقعيت كاخ،گاهي آن را «تالار شورا»نيز ناميده‌اند.

«آپادانا» يا كاخ بار داريوش و خشايارشا كه اريك اشميت، حفار تخت‌جمشيد آن را «عالي‌ترين، باشكوه‌ترين و وسيع‌ترين ساختمان‌هاي تخت‌جمشيد» خوانده، مشتمل است بر يك تالار چهارگوش مركزي با 36ستون و سه ايوان، در جهت‌هاي شمال، شرق و غرب (هر يك با 12 ستون) و چهار برج در چهار گوشه بيروني تالار و يك رشته اتاق نگهباني در جنوب. بناي «آپادانا» به دست داريوش بزرگ آغاز شد و در زمان خشايارشا به اتمام رسيد.

دومين كاخ تخت جمشيد از حيث وسعت بناي شكوهمندي است در مشرق حياط آپادانا كه تالار مركزي آن صد ستون سنگي (ده رديف 10 رديفه) داشته است و ازين روي آن را صد ستون خوانده اند . اشميت آن را تالار تخت ناميد زيرا كه وي يك صد ستون ديگر اما بسيار كوچكتر در ميان دستگاه خزانه كشف كرده بود اما چون نام صد ستون بسيار مشهور و از قديم الايام معمول بوده است ما نيز همان را به كار مي بريم . ضمنا مي دانيم كه صد ستون نام تخت جمشيد در دوره ساساني بوده است .

كاخ اختصاصي خشايار شاه (معروف به هديش) در شرق «كاخ ه» آثار كاخ با شكوهي ديده مي شود كه به گواهي كتيبه هايش به فرمان خشايار شا ساخته شده است. وي در يك كتيبه اين بنا را «هديش» خوانده ولي در نبشته‌اي ديگر، انرا تچر ناميده است. بنابراين اطلاق نام «هديش» بر اين بنا چندان درست نيست زيرا آشكار است كه هر دو واژه يك معني داشته اند. تا چندي پيش همه مورخان هنر و باستان‌شناسان، اين كاخ را تمام و كمال ساخته خشايارشا می دانستن.

در شرق قسمت اصلي حرمسرا و جنوب كاخ صد ستون، بقاياي دستگاه ساختماني بزرگي مي يابيم كه با ديواري ستبر احاطه شده و با خيابان هاي پهني از همه بناهاي اطرافش سوا شده است. اين آثار، بازمانده گنجينه بزرگ تخت جمشيد است كه اسكندر آن را تاراج كرد و به آتش كشيد. ريخت اصلي اين بنا همواره ثابت نبوده و از همان آغاز كار در طرحش دست برده اند. تا آنجا كه ما دريافته ايم ، يكي از نخستين بناهايي كه روي صفه ساخته شد و گويا مدتي هم از آن به عنوان ساختماني اداري استفاده مي كردند، " خزانه اصلي" داريوش بود